ผู้เล่นน้อย = ผูกขาด? ประมูลคลื่นความถี่ ผู้ใช้บริการได้ประโยชน์แค่ไหน

ไม่กี่วันที่ผ่านมาหลายคนคงได้เห็นข่าว "การประมูลคลื่นความถี่" ที่เพิ่งจบการประมูลไปและเป็นของผู้ให้บริการไหนบ้าง แต่คำถามที่คาใจคนจำนวนไม่น้อยคือ “ผู้ใช้บริการอย่างเราได้อะไรประโยชน์แค่ไหนในเรื่องนี้ ?”

อธิบายก่อนว่า “คลื่นความถี่” สำคัญกับชีวิตประจำวันของเรายังไง ซึ่งโทรหาใครสักคน ส่งข้อความ เปิดอินเทอร์เน็ต จากที่ไหนก็ได้ในประเทศ สิ่งเหล่านี้ล้วนใช้ "คลื่นความถี่" เป็นตัวกลางในการส่งสัญญาณ เชื่อมต่อแบบไร้สาย ถือเป็นหนึ่งในโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญของประเทศ

“ประมูลคลื่นความถี่”ต่างประเทศทำยังไง ?

กรณีศึกษาของประเทศแคนาดา ปี 2014 การประมูลคลื่น 700 MHz ใช้ระบบที่เรียกว่า “Combinatorial Clock Auction (CCA)” พูดง่าย ๆ คือให้เลือกคลื่นในรูปแบบ “แพ็กเกจ” มากกว่าประมูลทีละรายการ รวมถึงยังมีการ “จำกัดจำนวนคลื่นที่รายใหญ่ครอบครองได้” เพื่อให้รายเล็กมีโอกาสเข้าร่วมแข่งขัน

แม้สุดท้ายผู้ให้บริการรายใหญ่อย่าง Bell, Rogers, Telus จะยังถือคลื่นส่วนมาก แต่การกำหนดกติกาที่ดี ช่วยให้ตลาดยังมีการแข่งขันจริง และผู้ใช้งานก็ยังมีทางเลือก

จากข้อมูลนี้ทำให้เห็นว่า การประมูลแบบข้อกำหนดที่ชัดเจน อาจช่วยให้ประสิทธิภาพ และการแข่งขันในอุตสาหกรรมโทรคมนาคมได้ประโยชน์กับทุกฝ่าย ทั้งผู้ให้บริการ และผู้รับบริการอย่างทั่วถึงแบบเป็นธรรมมากขึ้น

ซึ่งต้องบอกว่าการประมูลคลื่นนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่ของไทย เพียงแต่มีวิธีใช้ที่ต่างกัน โดยการประมูลเมื่อปี 63 ใช้วิธีการเรียงลำดับการประมูล (sequential across bands) โดยอิงจากประสิทธิภาพในการจัดสรรคลื่นที่เหลืออยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด

รวมถึงสำนักงาน กสทช. ยังได้พูดคุยกับที่ปรึกษาต่างประเทศว่า หากมีคลื่นจำนวนมาก การจัดกลุ่มและประมูลพร้อมกันจะมีประสิทธิภาพทั้งในมุมของผู้เปิดการประมูลและผู้เข้าประมูล

สิ่งที่น่ากังวลในครั้งนี้คือ เมื่อมีผู้ให้บริการน้อยลง ตัวเลือกของเราก็ยิ่งน้อยลงตาม และนั่นหมายถึง เราอาจต้องยอมรับค่าบริการที่แพงขึ้น การออกแบบกติกาประมูลจึงควรคำนึงถึงผู้รับบริการ และผู้เล่นรายใหม่ที่จะเข้ามาในตลาดนี้ในอนาคตด้วยหรือไม่

สุดท้ายแล้ว เรื่องนี้ผู้ใช้บริการจะได้ประโยชน์มากน้อยแค่ไหน คงต้องรอติดตามรายละเอียดการให้บริการในอนาคต เมื่อทางเลือกของผู้บริโภคมีน้อยลง เท่ากับว่าเราอาจต้อง เจอกับ ‘กับดักราคา’ แบบเลี่ยงไม่ได้